Browse: Home / Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba a Muzeum Lamp Rentgenowskich Politechniki Opolskiej

Menu

Skip to content
  • Politechnika Opolska
  • Koła naukowe
Header image

Wiadomości UczelnianeLogo

Wiadomości Uczelniane | Politechnika Opolska

  • Facebook
  • Google Plus
  • Instagram
  • RSS
  • YouTube

Menu

Skip to content
  • Strona główna
    • Wywiady
    • Wszystkie aktualności
      • Dziecięca Politechnika Opolska
      • Odeszli
    • Wiadomości Uczelniane – archiwum (PDF)
  • Nauka
    • Wydarzenia naukowe
    • Popularyzacja wiedzy
    • Artykuły naukowe
      • Nauki przyrodnicze
      • Nauki inżynieryjne i techniczne
      • Nauki medyczne i nauki o zdrowiu
      • Nauki rolnicze
      • Nauki społeczne
      • Nauki humanistyczne
  • Studenci
    • Wydarzenia studenckie
    • AZS
    • Samorząd
    • Koła naukowe
  • Kultura
    • Wydarzenia kulturalne
    • Galeria II strona
  • Jednostki
    • Wydziały
      • Wydział Budownictwa i Architektury
      • Wydział Elektrotechniki Automatyki i Informatyki
      • Wydział Ekonomii i Zarządzania
      • Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki
      • Wydział Mechaniczny
      • Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii
    • Akademickie Biuro Karier
    • Biblioteka Główna
    • Dział Współpracy i Rozwoju
    • Instytut Konfucjusza
    • Dział Współpracy Międzynarodowej
    • Studium Języków Obcych
    • Opolski Park Naukowo Technologiczny
    • Uczelniany Ośrodek Informatyczny
    • Doktoranci
  • Na marginesie
    • Felieton
    • Galeria ,,Na marginesie”
    • Podróże
  • Na Wydziale Mechanicznym powołano Radę Gospodarczą
  • Politechnika rozpoczyna współpracę z liderem automatyki przemysłowej
  • Kolejne dwie kategorie A dla dyscyplin naukowych naszej uczelni
  • Bal Sportowca. Kto otrzymał najważniejszy tytuł?
  • Zmiany w przyznawaniu stypendiów socjalnych
Duże urządzenie techniczne

Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba a Muzeum Lamp Rentgenowskich Politechniki Opolskiej

Posted by Redakcja on 29 lipca 2022 in Aktualności, Jednostki, Nauka, Popularyzacja wiedzy, Wydziały | 303 Views

Co łączy Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba z naszym Muzeum? To pierwiastek chemiczny beryl! Zastosowano go przy budowie zwierciadeł teleskopu i, jak się okazuje, stał się też „przyczyną” powstania naszej kolekcji lamp rentgenowskich. Ale po kolei…

Beryl to pierwiastek rzadko spotykany w przyrodzie, metal o liczbie atomowej (Z=4) wyjątkowo lekki (gęstość 1,86 g/cm3), ale bardzo sztywny, o wysokiej temperaturze topnienia (1287oC). Pierwiastek ten odegrał istotną rolę w badaniu promieniotwórczości, m.in. przyczynił się do odkrycia neutronu w 1932 r. (stanowi bowiem cenne źródło neutronów w reakcji z cząstkami alfa). Wykorzystywany jest w przemyśle jądrowym do spowalniania neutronów, w przemyśle lotniczym oraz w pojazdach kosmicznych.

Beryl zastosowano przy budowie zwierciadeł w Kosmicznym Teleskopie Jamesa Webba (James Webb – legendarny administrator NASA, odpowiedzialny za początki realizacji księżycowego programu Apollo). Powodem takiego wykorzystania jest mała gęstość tego metalu i dobre parametry termiczne oraz mechaniczne. Wspominany teleskop to niezwykle interesujące urządzenie, którego budowę rozpoczęto w 1996 r. Wystartował on w kosmos 25 grudnia 2021 r., a już 22 stycznia 2022 r. dotarł na swoją docelową orbitę odległą od Ziemi o 1,5 mln km. To urządzenie jest najdroższym i najbardziej skomplikowanym teleskopem kosmicznym, jaki wybudowano w historii. Składa się z 18 sześciokątnych luster, wykonanych właśnie z berylu i dodatkowo pokrytych złotem. Średnica tego zwierciadła rozłożona dopiero na orbicie wynosi aż 6,5 m.

Jaki ma związek z naszym Muzeum? To właśnie ten pierwiastek stał się niejako przyczyną powstania kolekcji lamp rentgenowskich.
– Prowadząc zajęcia z inżynierii materiałowej – wspomina dr inż. Grzegorz Jezierski – miałem zwyczaj przynosić studentom jakiś gadżet. Było to np. szkło metaliczne, sztuczne diamenty w narzędziach do obróbki metali, fragment podłogi z samolotu Boeing (typu plaster miodu), włókna szklane i węglowe, laminaty stosowane w lotnictwie, metale cięte wodą, czy zgrzewane wybuchowo, wszelkiego rodzaju tworzywa sztuczne, jak też metale (np. uran). Potrzebowałem metalicznego berylu, który posiada także wyjątkową cechę jaką jest zdolność do przenikania promieni X (ze względu na małą liczbę Z i małą gęstość właściwą). Pod tym względem jest on bardziej przepuszczalny niż np. szkło. Dlatego też znalazł zastosowanie przy budowie m.in. okienek w lampach rentgenowskich.

  • lampa rentgenowska
  • urządzenie rentgenowskie

Jako że zawodowo zajmowałem się wykorzystywaniem promieniowania X w przemyśle, zwróciłem się z prośbą do inż. Sławomira Jóźwiaka (właściciela firmy NDT System), aby pomógł mi pozyskać ten metal. Wkrótce przesłał mi trzy różne lampy rentgenowskie z informacją, abym sam wyjął sobie z nich beryl. Ponieważ miałem już w dyspozycji jedną lampę rentgenowską po uszkodzonym (zalanym w powodzi w 1997 r.) aparacie rentgenowskim w Elektrowni Opole, zobaczyłem w tym momencie jak różne mogą być konstrukcje lamp rentgenowskich. I wtedy zaiskrzyła mi myśl, żeby zacząć zbierać lampy rentgenowskie. W 2005 r. zacząłem tworzenie kolekcji w garażu mojego domu w Czarnowąsach, a na dalszych losach kolekcji – kontynuuje dr inż. G. Jezierski – zaważyła kolejna powódź, jaka w 2010 r. nawiedziła Czarnowąsy i zalała garaż z eksponatami.

Kobieta w piwnicy wypełnionej lampami rentgenowskimi

Spotkałem się wówczas z ogromną życzliwością zarówno od osób prywatnych (ofiarodawców) jak i instytucji, w tym Politechniki Opolskiej. Ponieważ udało się uratować tę kolekcję, w ramach podziękowania za pomoc zorganizowałem spotkanie pt. „Wieczór z Röntgenem” (8 listopada 2010 r. – w rocznicę odkrycia promieni X przez niemieckiego uczonego W. Röntgena). W wieczorze tym uczestniczyło kilkadziesiąt osób z całej niemal Polski, ale także konsul Niemiec w Opolu Petr Eck oraz władze Politechniki Opolskiej. To właśnie tego wieczoru ówczesny rektor Politechniki Opolskiej prof. Jerzy Skubis zapowiedział otwarcie prawdziwego muzeum lamp rentgenowskich.

Grupa mężczyzn w salonie

Słowa dotrzymał i dokładnie za rok, również 8 listopada, miało miejsce otwarcie Muzeum Politechniki Opolskiej i Lamp Rentgenowskich.

Zapraszamy do jego zwiedzania! Więcej informacji na https://muzeum.po.opole.pl/index.php/pl/.

Kategoria: Aktualności, Jednostki, Nauka, Popularyzacja wiedzy, Wydziały | Tagi: beryl, dr inż. Grzegorz Jezierski, Muzeum Politechniki Opolskiej i Lamp Rentgenowskich, promieniowanie rentgenowskie, teleskop Webba

O autorze

Redakcja

Dział Promocji, Komunikacji i Kultury Politechniki Opolskiej
ul. Prószkowska 76, bud. nr 5, 45-758 Opole
tel.: +48 77 449 81 26

Podobne wpisy

Kamień z niebieską poświatąPo 127 latach dr inż. Grzegorz Jezierski powtórzył eksperyment Becquerela→

Mężczyzna na tle niebieskiej planszyDyskutowano o przyszłości Elektrowni Opole→

8 listopada: Światowy Dzień Radiologii→

Mężczyzna z walcowatym urządzeniem w rękachUnikatowa lampa rentgenowska przekazana do naszego muzeum→

Dni Otwarte na Politechnice Opolskiej

advertisement

Zapraszamy pracodawców na Akademickie Targi Pracy

advertisement

Pomoc uchodźcom z Ukrainy

advertisement

Nasz Facebook

Ważne

  • Szary budynek widziany z lotu ptaka

    Na Wydziale Mechanicznym powołano Radę Gospodarczą

    21 lutego 2023 / Wydział Mechaniczny
  • Dwoje mężczyzn nad dokumentami, w tle ścianka z logo Politechniki Opolskiej

    Politechnika rozpoczyna współpracę z liderem automatyki przemysłowej

    7 lutego 2023 / Anna Kułynycz
  • Godło uczelni i powiewające flagi

    Kolejne dwie kategorie A dla dyscyplin naukowych naszej uczelni

    24 stycznia 2023 / Anna Kułynycz
advertisement
  • Facebook
  • Google Plus
  • Instagram
  • RSS
  • YouTube

WI@DOMOŚCI UCZELNIANE on-line

Redaktor naczelna:
Lucyna Sterniuk-Gronek
l.sterniuk-gronek@po.opole.pl
Zdjęcia:
Sławoj Dubiel
s.dubiel@po.opole.pl

KONTAKT

Sekcja Promocji i Kultury
Politechniki Opolskiej
ul. Prószkowska 76, bud. nr 5
45-758 Opole
tel.: 77 449 8126

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i opracowywania redakcyjnego
nadesłanych materiałów. Wiadomości Uczelniane podlegają Biuru Rektora i realizują zadania wynikające z misji kreowania pozytywnego wizerunku Politechniki Opolskiej.

 
  • Polityka prywatności
  • Deklaracja dostępności
 
 

Archiwa

 

©2013 - 2017 Politechnika Opolska | Wiadomości Uczelniane

Menu