W kończącym się już 2017 roku uczelnia odnotowała wiele sukcesów, ale też wiele chwil smutnych. Wśród nich było odejście wieloletniego dyrektora Elektrowni Opole, pracownika i przyjaciela Politechniki Opolskiej Józefa Pękali, którego pożegnaliśmy w lipcu.

Sylwetkę dyrektora kreśli prof. Zdzisław Kabza, rektor uczelni w latach 1982-1987, współtwórca Wydziału Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki.

Józef Pękala urodził się 19 marca 1937 r. w miejscowości Harta leżącej nad rzeką o tej samej nazwie wpadającej do Sanu w okolicy Dynowa. Szkołę podstawową i liceum ogólnokształcące ukończył w Dynowie leżącym 130 km od Lwowa. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1955 r. podjął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Wrocławskiej, w czasie których uczestniczył w pomiarach systemów energetycznych organizowanych przez profesora Jana Kożuchowskiego, twórcę Instytutu Energetyki Politechniki Wrocławskiej przekształconego w Instytut Automatyzacji Systemów Energetycznych we Wrocławiu podlegający Ministerstwu Energetyki i Energii Atomowej. Pracę dyplomową wykonał z zakresu elektrowni pod kierunkiem profesora Jerzego Wojciechowskiego, twórcy i dyrektora Instytutu Energetyki 
w Warszawie i autora książki wydanej w 1958 r. przez PWT pt. ,,Pomiary 
w elektrowniach cieplnych”.

W 1959 r. uzyskał dyplom mgr inż. elektryka, który podpisał rektor Dionizy Smoleński i dziekan Andrzej Kordecki. Pracę zawodową rozpoczął w 1960r. w Elektrowni Miechowice w Bytomiu skąd został przeniesiony na stanowisko dyrektora Elektrowni Blachownia 
w Kędzierzynie-Koźlu. Wraz z zespołem wdrożył kilka innowacyjnych rozwiązań w czasie modernizacji elektrowni. W latach 1976-1979 był dyrektorem Elektrowni Jaworzno III koordynując budowę sześciu bloków energetycznych o mocy 200MW każdy. Już wtedy wykazał się kompetencjami zawodowymi i talentami organizacyjnymi oraz umiejętnością osiągania wyznaczonych celów. W 1979 r. Józef Pękala został przeniesiony do będącej w budowie 4- blokowej (360 MW) Elektrowni Opole, w której pracował aż do czasu przejścia na emeryturę w 2002 r., zajmując kolejno stanowiska dyrektora 
i prezesa zarządu. Od ministra otrzymał stopień dyrektora generalnego energetyki. Współpracował z wieloma znakomitymi energetykami, w tym również z kolegą z macierzystej uczelni profesorem Jackiem Malko (1937-2015), twórcą szkoły naukowej kompleksowego badania systemów energetycznych oraz Bolesławem Bartoszkiem (1919-2015), wieloletnim dyrektorem naczelnym Południowego Okręgu Energetycznego i podsekretarzem stanu w Ministerstwie Górnictwa i Energetyki, o czym napisał 
we wspomnieniach opublikowanych w czasopiśmie Nowa Energia nr 2/2016.

Józef Pękala był zwolennikiem kogeneracyjnego systemu energetycznego opolskiej elektrowni, który umożliwiał zwiększenie sprawności energetycznej poprzez dostarczanie ciepła użytkowego nie tylko dla miasta Opola, ale także pobliskich miejscowości i zakładów zlokalizowanych na Opolszczyźnie.

Prezes Pękala był również współautorem kilku innych projektów racjonalizatorskich, które umożliwiły zwiększenie o około 10MW każdego z modernizowanych turbogeneratorów. W końcowej fazie budowy pierwszych 4 bloków z inicjatywy Józefa Pękali zrealizowano prace badawczo-projektowe dotyczące wdrożenia parametrów nadkrytycznych w dwóch planowanych blokach o mocy 900MW każdy. W zespole badawczym uczestniczyli pracownicy Politechniki Opolskiej i Śląskiej oraz Katowickiego Energoprojektu.

Z inicjatywy Józefa Pękali utworzono w Instytucie Elektrotechniki działającym na prawach wydziału opolskiej uczelni technicznej specjalność dydaktyczną Elektrownie.

Pracownicy opolskiej elektrowni uczestniczyli w opracowaniu programów studiów i w procesie nauczania. Prezes Pękala udostępnił uczelni całą elektrownię opolską jako duże laboratorium do prowadzenia zajęć laboratoryjnych i audytoryjnych przy urządzeniach w czasie budowy 
i eksploatacji elektrowni. W zamian elektrownia otrzymała projekty, pomysły 
i rozwiązania techniczne. Na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki utworzono Katedrę Elektrowni i Systemów Pomiarowych przekształconą następnie w Instytut o tej samej nazwie. Przewodniczącym rady programowej tego Instytutu był Józef Pękala.

Dobra współpraca zaowocowała wspólnymi doświadczeniami naukowymi, dydaktycznymi i technologicznymi oraz dobrym przygotowaniem absolwentów uczelni z zakresu eksploatacji nowoczesnych elektrowni. Aż 40 absolwentów specjalności Elektrownie znalazło zatrudnienie w Elektrowni Opole. Kilku pracowników elektrowni uzyskało stopnie naukowe doktora nauk technicznych.

Bardzo efektywna była również działalność prospołeczna i charytatywna Józefa Pękali.  Za wybitne osiągnięcia Józef Pękala otrzymał kilka odznaczeń państwowych i branżowych m. innymi : Złoty Krzyż Zasługi (1974), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1982), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1998).

Po przejściu na emeryturę w dalszym ciągu uczestniczył w różnych obszarach działalności zawodowej i społecznej.

W 2008 r. otrzymał buławę energetyków za całokształt działalności w energetyce polskiej , a w szczególności za opracowanie i wdrożenie oryginalnej metody zarządzania i organizacji przedsiębiorstw rozwojowych w energetyce, jednoczącej funkcję realizatora budowy i przyszłego użytkownika, współpracę ze szkołami wyższymi i instytutami naukowymi, stosowanie najnowszych osiągnięć naukowych, zarówno technologicznych jak i humanistycznych w praktyce przedsiębiorstwa, udział w kształceniu i formowaniu kadry kierowniczej polskiej energetyki.

Wysokie poczucie odpowiedzialności zawodowej, pracowitość, ofiarność, wrażliwość na potrzeby drugiego człowieka, utrzymanie więzi społecznej i szacunek dla systemu wartości uniwersalnych oraz wysoka kultura osobista to cechy, którymi ujmował sobie wszystkich. Rozmiłowany był w sztuce, literaturze pięknej i muzyce. Nawiązał bezpośredni kontakt z twórcami i wspierał ich rozwój. Był szanowanym 
w różnych środowiskach inżynierem humanistą. W opublikowanym w 2007 r. zbiorze pt. ,,Liryki Opolskie” Zygmunt Dmochowski wiersz pt. ,,Lot nad elektrownią w Opolu” zadedykował Józefowi Pękali, a inny opolski poeta Harry Duda swojego przyjaciela Józefa podziwiał jako wielkiego humanistę. Ks. prof. Andrzej Hanich w artykule pt. ,,Życie dla energetyki” opublikowanym 
w sierpniowym numerze czasopisma Energetyka z 2017 r. przywołał wiele fragmentów z pełnego oddania dla rodziny, pracy oraz opolskiej społeczności życia swojego przyjaciela.

Józef Pękala zmarł 12 lipca 2017 r. i pochowany został na cmentarzu w Kędzierzynie-Koźlu. Pozostaje w życzliwej pamięci środowisk akademickich, artystycznych oraz polskich i europejskich energetyków.

fot. https://www.instytutslaski.com/tag/jozef-pekala/